Mitolojide “Tek Boynuzlu At” olarak tanımlanan, kafasının ortasından düz tek bir boynuz çıkan, saf ve masum olduğuna, kanı içildiğinde kişiyi ölümsüz kıldığına ve bu nedenle öldürmenin lanet getireceğine inanılan “Unicorn”, iş dünyasında pazar değeri 1 milyar ABD Doları üzerindeki şirketlere verilen bir isimdir.
Bu tanımı ilk defa 2013 yılında Cowboy Ventures kurucusu, Amerikalı yatırımcı Aileen Lee, TechCrunch’da yayınladığı “Welcome to the Unicorn Club: Learning From Million Dollar Startups” yazısında kullanmıştır. (1)
Günümüzde bu tanım sıklıkla kullanılmakta olup, bir çok Startup şirketin (Yeni girişimci şirket) hedefinde bir “Unicorn” olmak vardır.
Dünyada bir çok Unicorn şirket olmasına rağmen, 2020 yılının Mayıs ayına kadar ülkemizde böyle bir girişim yoktu. (2) Ancak aynı tarihte ülkemizde kurulan Peak Games isimli oyun şirketi 1,8 milyar ABD Doları pazar değerine ulaşarak ABD’li oyun devi Zynga’ya satıldı ve böylelikle dünyadaki Unicorn şirketlerine bir Türk şirketi de katılmış oldu. (3)
Geçtiğimiz yıllarda dünyadaki şirketlerin pazar değerleri hızla artarak, 10 milyar ABD Dolarının da üzerine çıkmaya başlayınca, yeni bir kategori oluşmaya başlamıştır. Doğal olarak da bu şirketlere yeni bir tanım gerekmekteydi. Bu kez tek boynuzlu at kavramından esinlenilerek “On Boynuz” anlamına gelen “Decacorn” sözcüğü türetilmiştir.
Dünyada halen 30’un üzerinde Decacorn şirket bulunmaktadır.
Dünyadaki başlıca Decacorn şirketleri: (4)
- SpaceX (Kuruluşu: 2002, Falcon 9, Falcon Heavy, Starlink, Dragon Kargo, Starship gibi uzay araçlarını bünyesinde bulunduran uzay taşımacılığı yapan A.B.D. şirketi),
- Palantir Technologies (Kuruluşu: 2003, Büyük veri analitiği konusunda uzmanlaşmış A.B.D.’de kurulmuş yazılım şirketi)
- Airbnb (Kuruluşu: 2008, Konaklama, tatil kiralama ve turizm faaliyetleri için aile yanında konaklama hizmeti sağlayan A.B.D.’li e-ticaret sitesi)
- Uber (Kuruluşu: 2009, Araç çağırma, yemek teslimi, paket teslimi, kuryecilik, yük taşımacılığı yapan A.B.D. şirketi),
- WeWork (Kuruluşu: 2010, Teknoloji girişimleri için esnek ortak çalışma alanları ve diğer işletmeler için hizmetler sağlayan A.B.D. şirketi),
- Stripe (Kuruluşu: 2010, İnternet siteleri ve uygulamalarında yer alan ödeme sistemlerinde entegre bir şekilde kullanabilmesi ve işyerlerinin internet üzerinden ödeme alabilmesini sağlayan altyapıya sahip finansal hizmetler veren A.B.D. şirketi),
- Lu.com (Kuruluşu: 2011, Finansal yatırımlar için oluşturulmuş Çin’de kurulmuş e-platform şirketi),
- Bytedance (Kuruluşu: 2012, TikTok, Musical.ly, Toutiao, BuzzVideo, Vigo Video’nun sahibi Çin şirketi),
- DidiChuxing (Kuruluşu: 2012, Akıllı telefonlar üzerinden araç ve taksi kiralama hizmeti veren Çin şirketi).
İki Türk şirketi de dünyadaki Decacorn şirketler listesine girmiştir.
2010 yılında İstanbul’da kurulan ve dünyada hızla yayılan e-ticaret platformu “Trendyol”, 16,5 milyar ABD Doları değerlemesi ile 2021 yılının Ağustos ayında ülkemizde Decacorn olan ilk Türk şirketi ünvanını almıştır. (5)
İkincisi ise, 2015 yılında İstanbul’da kurulan mobil uygulaması aracılığıyla, restoran yemek teslimatları ve market ürünleri için teslimat hizmeti sunan ve İngiltere, Hollanda, Almanya, Fransa, İspanya, İtalya ve Portekiz’de olmak üzere Türkiye dahil 8 ülkede faaliyet gösteren “Getir” e-ticaret şirketi, 2022 yılının Mart ayında 12 milyar ABD Dolarına ulaşan değerleme ile bir Decacorn olmuştur. (6)
Decacorn şirketlere bakılacak olursa, aşağıdaki tespitler yapılabilir:
- Bu şirketlerin en eskisi 2002 yılında kurulmuştur.
- İlk olarak A.B.D.’de kurulan bu tip şirketlere, günümüzde Çin’de kurulan şirketler de katılmaya başlamıştır.
- Bu şirketlerin pazar değerleri 20 yıl içinde 10 milyar ABD Dolarının üzerine çıkmıştır. Bazılarının bu değere ulaşması ise sadece 10 yıl sürmüştür.
- Böyle bir büyüme ve dünyada yayılım hızı 100 yılı aşkın bir süre önce kurulan dev şirketlerde bile olmamıştır.
- Bu şirketlerin tamamı internetin kurulması ve yaygınlaşması sayesinde büyümüştür.
- Bu şirketlerin çoğunluğu müşterilerine ağırlıklı hizmet sağladıkları, elde tutulur herhangi bir mal üretmedikleri görülmektedir.
- Dünyadaki globalleşme eğilimi bu şirketleri kısa zamanda büyütmüştür.
- Dünyanın her yerinde üretim yapılması ve ürünlerin farklı coğrafyalara hızlı ve güvenli ulaştırmanın ve lojistik hizmetlerinin önem kazanması bu şirketlerin değerlerini artırmıştır.
- Bu şirketlerin hizmet kadar, bilgi ürettikleri ve bilgiyi sattıkları görülmektedir.
- Finans kuruluşları ve yatırımcılar, bu şirketlere daha kolay yatırım yapmaktadırlar.
- Bazı ülkelerde böyle teknoloji ve bilişim şirketlerine özel teşvikler sağlanmaktadır.
- Yeni nesil çalışanlar bu şirketleri yeni iş alanları olarak görmekte, bu sektörlerde çalışmak istemektedirler ve yeni meslekler oluşmaktadır.
- Tüm dünyayı etkisi altına alan Pandemi Dönemi, onlarca sektörü olumsuz etkilerken, bu şirketlerin büyümelerini ve yayılmalarını sağlamıştır.
- Kurumlara (B2B), bireylere (B2C) ve bireyler arası (C2C) yapılan ticaret, internet aracılığı ile vazgeçilmez bir boyuta gelmiştir.
- Dijitalleşme, çevik yönetim, bilgi yönetimi, stratejik planlama, sanal organizasyonlar, hibrit iş modelleri, sürdürebilirlik, marka olmak, yatırım almak, şirket satın almak gibi kavramlar giderek önem kazanmaktadır.
- Elektronik platformlar, MRP, ERP, CRM ve yeni yazılımlar artık şirketlerin olmazsa olmaz donanımları arasına girmiştir.
Peki, Decacorn şirketlerin bir sonraki aşamaları ne olacaktır?
100 milyar ABD Dolar pazar değerine ulaşan şirketlere ise “Hectacorn” ismi verilmektedir. Hectacorn şirketlerin bazıları ise: Apple, Google, Microsoft, Amazon, Facebook, Cisco, Oracle, Alibaba’dır. Bu şirketlerin de çoğunluğu teknoloji ve bilişim şirketleridir.
Bu yazı alıntıdır.
Kaynakça
(1) https://techcrunch.com/…/02/welcome-to-the-unicorn-club/
(2) https://www.cbinsights.com/research-unicorn-companies
(3) haberler-dunya-52884384?fbclid=IwAR3eSN6aAwyeZS9JYuzCF5L2XgUoLMGy5jEXoJutrFgHupGE43qBnkjtxlU”>https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52884384
(4) https://www.foicey.com/decacorn-nedir-en-buyuk-decacorn…/